1 września zakończył się w Tianjin kolejny, 25. szczyt Szanghajskiej Organizacji Współpracy (SOW). Wzięło w nim udział 26 szefów państw i rządów, w tym przywódcy wszystkich 10 krajów członkowskich SOW i przedstawiciele organizacji międzynarodowych, min. sekretarz generalny ONZ. Na zdjęciach w pierwszym szeregu tuż obok przewodniczącego CHRL Xi Jinpinga, prezydenta Rosji Putina i premiera Indii Modiego znaleźli się prezydenci Uzbekistanu, Kazachstanu i Tadżykistanu. Dowodzi to rosnącego znaczenia regionu na mapie świata. Mainstreamowe media nie poświęciły temu wydarzeniu większej uwagi, co nie znaczy, że było ono bez znaczenia. W końcu SOW reprezentuje 40% światowej populacji. Abstrahując od zbliżenia wielkich rywali Chin i Indii, odnotować wypada także aktywną obecność nowego prezydenta Iranu Mahmuda Pezeszkiana.

Jednocześnie nasza prasa wiele miejsca poświęciła inauguracji połączenia PKP Cargo Polska – Chiny Nowym Jedwabnym Szlakiem. A wypada przypomnieć, że szlak ów wiedzie właśnie przez Azję Środkową. Kontenerowy pociąg symbolicznie wyruszył z terminala w Warszawie, by po 11–13 dniach osiągnąć chińskie Zhengzou. Tym samym PKP Cargo dołączyło do PLL LOT, które są obecne w Azji Centralnej już od kilku lat. Polska firma odzieżowa LPP wchodzi na rynek uzbecki ze swoją marką Sinsay, otwierając sklepy w Taszkencie, Bucharze, Samarkandzie i Andiżanie. Autobusy komunikacji miejskiej w Taszkencie korzystają z olejów marki Lotos.

Nie ma już chyba w Polsce biura podróży, które nie oferowałoby wyjazdów do Uzbekistanu czy Kazachstanu. W kwietniu br. Uzbekistan odnotował rekordową liczbę miliona turystów odwiedzających ten kraj. We wrześniu w Bucharze odbywa się światowe Biennale Sztuki organizowane pod auspicjami UNESCO. Tymczasem w Chiwie zakończył się doroczny Festiwal Melona. Poprzedziły go międzynarodowe zawody zapaśnicze im. Mahmuda Pahlavana, patrona Chiwy. To słynne zapasy „milly kurash”, narodowy sport wywodzący się jeszcze z czasów słynnego Tamerlana, uprawiany tam od wieków jako ćwiczenia wojskowe.

Polonia w Uzbekistanie jest nieliczna. Liczbę osób deklarujących polskie korzenie szacuje się na ok. 4 tysiące. Niestety osoby te praktycznie utraciły znajomość języka polskiego. W stolicy kraju działa stowarzyszenie Świetlica Polska, organizujące m.in. świąteczne kolędowanie w tzw. Polskim Kościele pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa. Natomiast szacuje się, że w Polsce żyje i pracuje ok. 20 tys. Uzbeków, zatrudnionych głównie jako kierowcy i pracownicy budowlani.

Wypada zauważyć, że dzietność mieszkańców Azji Centralnej określa liczba 2,6. Dla porównania dzietność Polaków wynosi aktualnie 1,03 i kształtuje się jako historyczne minimum. Warto zapomnieć na chwilę o naszym europocentryzmie i sięgnąć po książkę Khanna Paraga, hinduskiego rozmówcy Jacka Bartosiaka, pod znamiennym tytułem „Przyszłość należy do Azji”.

Zbigniew Mielczarek